Lotus geboorte

Een zachte start voor je kindje

Heb je al eens gehoord van een lotusgeboorte? Bij een lotusgeboorte knip je de navelstreng niet door na de geboorte, maar laat je de placenta verbonden aan je baby. Na 3 tot 10 dagen laat de navelstreng vanzelf los bij de navel van je kindje, net zoals normaalgesproken het navelstompje eraf zou vallen.

Lotusgeboorte is genoemd naar Claire Lotus Day die zichzelf afvroeg waar onze gewoontes rondom het doorknippen van de navelstreng eigenlijk vandaan komen. In 1974 liet zij de navelstreng van haar zoon intact, naar het voorbeeld van Chimpansees die hun baby met de placenta verbonden laten.

Ook bij mensen bestaat het gebruik al langer, maar pas de laatste tijd komt er meer aandacht voor. Een lotusgeboorte geeft je kindje een rustige, zachte, gezonde en krachtige start. Het geboorteproces duurt langer en je baby krijgt fysiologisch en energetisch rustiger de tijd om te wennen aan het leven buiten de buik. Op deze pagina lees je alles over het hoe en waarom.

Inhoud:

10 goede redenen voor een lotusgeboorte

Hoe doe je dat, een lotusgeboorte?

Wat heb je daarvoor nodig?

Hoe verzorg je de placenta?

Hoe verzorg je je lotusbaby?

Wanneer kun je een lotusgeboorte doen?

FAQ: Is er infectiegevaar?

FAQ: Kan het bloed van je baby ook terugstromen naar de placenta?

Meer weten?

10 goede redenen voor een lotusgeboorte

Een lotusgeboorte geeft je baby een rustigere, zachtere en krachtigere start. Door te wachten met het doorbreken van de navelstreng, geef je je baby de kans om in eigen tempo van bloedsomloop te wisselen. Bovendien stroomt er na de geboorte nog rijk gevuld bloed, dat bij de baby hoort, vanuit de placenta naar de baby waardoor je kindje gezondheidsvoordelen heeft direct na de geboorte en op langere termijn.

Hieronder 10 goede redenen voor een lotusgeboorte op een rij:

#1 Rustiger proces

Een lotusgeboorte zorgt voor een rustigere start voor je kindje. Door te wachten met het verbreken van de navelstreng, maak je het geboorteproces voor de baby langer en minder abrupt. De overgang van buik naar aarde verloopt gevoelsmatig rustiger en zowel lichamelijk als geestelijk krijgt je kindje langer de tijd om te wennen aan het leven buiten de buik.

#2 Eigen tempo

Een lotusgeboorte geeft je baby een zachtere start. Het geboorteproces verloopt niet alleen rustiger, maar je geeft je baby ook de ruimte om op eigen tempo en kracht over te schakelen naar het leven buiten de buik. Uitwisseling tussen de baby en placenta gaat nog lang door, ook nadat de navelstreng is gestopt met regelmatig kloppen! Als de verbinding met de placenta intact gelaten wordt, kunnen zelfs na enkele uren(!) nog pulsaties in de navelstreng worden waargenomen, vooral wanneer de baby bij z’n mama aan de borst drinkt. (bron: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25389141)

#3 Extra bloed

In de buik is de placenta als een extra lichaamsdeel voor de baby. De placenta doet het werk van de lever en de nieren en pas na de geboorte nemen de organen van de baby dat zelf over. In de buik bevindt zich zo’n 30 tot 40% van het totale bloedvolume van de baby zich telkens in de placenta om gefilterd te worden en (voeding)stoffen uit te wisselen met z’n moeder. Bij premature baby’s is dit percentage zelfs nog hoger! Bij de geboorte zelf wordt er nog eens wat extra bloed van de baby naar de placenta gestuwd. De navelstreng na de geboorte langer verbonden laten zorgt ervoor dat het bloed van de baby de kans krijgt om naar het lichaam (terug) te stromen. En dat levert een heleboel gezondheidsvoordelen op.

Dit bloed is namelijk niet alleen rijk aan zuurstof, maar bevat ook stamcellen; cellen die nog ‘alles’ kunnen worden en die zelfs in het eigen lichaam worden opgeslagen om later bij ziekte gebruikt te worden (cellen die zo waardevol zijn en waarvan de wetenschap nog lang niet alles begrijpt, maar je lichaam wel van alles mee kan)! Ook bevat het extra bloed uit de placenta wel 30-35 milligram ijzer, dat is ongeveer de hoeveelheid ijzer die in 100 liter(!) borstvoeding zit. Lotusbaby’s hebben dan ook minder kans op bloedarmoede op korte én langere termijn. Er zitten ook nog eens een grote hoeveelheid witte bloedcellen en anti-stoffen in het extra bloed die helpen om ontstekingen te bestrijden. En meer bloedplaatjes die helpen bij de bloedstolling. Ook wordt het langer vast laten van de navelstreng in verband gebracht met een hoger vitamine K gehalte en het is dus de vraag of extra vitamine K toedienen wel nodig is bij het verbonden laten van de placenta.

#4 Ademhaling en bloedsomloop

Deze toestroom van warm, voedend en zuurstofrijk bloed helpt de overgang naar zelfstandig ademen vergemakkelijken en maakt bijvoorbeeld ook mogelijk dat een baby bij een onderwaterbevalling nog enkele seconden tot zelfs minuten zonder enig zuurstofgebrek onder water kan blijven. Op het moment dat de baby zuurstofprikkels krijgt en zelf begint te ademen ontplooien de longen zich en komt de longcirculatie op gang. De nieren en de lever vullen zich met meer bloed dan voorheen en gaan voor het eerst zelfstandig werken. Door de navelstreng intact te laten krijgt het lichaam van de baby de kans om rustiger en in eigen tempo om te schakelen van foetale bloedsomloop naar dubbele gescheiden bloedsomloop. Het langer verbonden laten van de navelstreng geeft zo een betere bloedcirculatie in de eerste uren.

#5 Extra kracht

Je baby begint bij een lotusgeboorte met extra kracht van zuurstof en voedingsstoffen, en niet meteen met een bloedtekort, wat in feite wel zo is bij snel afnavelen. Het extra bloed helpt ook mee bij een betere warmtehuishouding. En de placenta werkt als extra buffer om alle hormonen, die heel hoog zijn bij de geboorte, te reguleren. Fijn als je nog maar zo’n klein lijfje hebt!

Lotusbaby’s verliezen doorgaans ook minder tot zelfs helemaal geen gewicht na de geboorte. En in de praktijk hebben veel mensen de ervaring dat lotusbaby’s rustiger en kalmer zijn en minder huilen.

Ook op langere termijn zijn er vele gezondheidsvoordelen aan het langer intact laten van de navelstreng (uitkloppen, halve lotus en lotusgeboorte). Zo is er ook op latere leeftijd minder kans op bloedarmoede en andere ziektes en aandoeningen. Hoe beter de start, hoe gezonder de rest van z’n leven.

#6 Tweelingziel

In de eerste weken na de bevruchting vormen zich vanuit het klompje bevruchte cellen een baby en een placenta met vliezen. De placenta is genetisch gezien volledig identiek aan je kindje, net zoals een eeneiige tweeling. In sommige culturen ziet men de placenta dan ook als een tweelingziel of beschermengel. Vanaf het prille begin zijn je baby en de placenta innig met elkaar verbonden én vormt de placenta de verbinding met het moederlijf. Door deze connectie horen de baby en dit levende orgaan echt bij elkaar, zoals bijvoorbeeld je arm ook bij je hoort. Voor veel baby’s is abrupt afgesneden worden van de placenta echt een schok en soms zelfs traumatisch.

#7 Rustiger voor je baby

Doordat de placenta nog aan de baby vastzit, ga je de eerste dagen extra rustig met je baby om. Je pakt je baby veel bewuster op en je geeft je baby niet zo snel van hand tot hand aan visite. Sommigen kiezen er zelfs voor om die eerste dagen nog helemaal geen visite te ontvangen en in alle rust de baby te laten wennen aan het leven buiten de buik. Je baby (en jijzelf ook) kan deze rust heel goed gebruiken. Net uit de buik zijn er al zoveel nieuwe indrukken; alle geluiden klinken harder, de lucht en kleding op je huid voelen heel anders dan het warme vruchtwater en de zachte binnenkant van de baarmoeder, het licht is veel feller, de (bewegingen van) mensen om je heen zijn veel aanweziger etc. Zelfs als je rustig aan doet heeft je kindje al genoeg te verwerken.

#8 Rustiger voor jezelf

Niet alleen ga je rustiger met je baby om, maar daardoor ook automatisch met jezelf. En ook jij staat wagenwijd open na de geboorte. Alle indrukken komen bij jou ook harder dan gebruikelijk aan. Dit is onder andere een natuurlijk mechanisme om je baby goed te kunnen beschermen en om je zelf ook de rust te laten nemen die je nodig hebt om goed te herstellen.

#9 Meer verbinding, minder huilen

Door al deze rust, meer verbinding en de krachtigere start is de algemene ervaring dat lotuskindjes rustiger zijn en minder huilen. Zelf heb ik dit ook ervaren bij mijn kinderen. Natuurlijk zijn er nog veel meer factoren die daaraan bijdragen, maar rustiger met de navelstreng en placenta omgaan is daar zeker een fundamenteel onderdeel van.

#10 Levensimpuls

De placenta geeft leven. Bij de geboorte houdt dit niet van de ene op de andere seconde op. Het weefsel van een placenta reageert nog zo’n 5 uur lang als dat van een levend organisme. En de pulsaties in de navelstreng zijn nog tot uren voelbaar, met name wanneer de baby aan de borst drinkt bij de moeder.

Als een baby opstart-moeite heeft na de geboorte, dan biedt de (nog aan de baby vastzittende) placenta hulp. De placenta warm maken en houden, bijvoorbeeld door in warm water te leggen, en zacht masseren, kan helpen om een zwakke baby te revitaliseren en letterlijk leven in te blazen! (Robin Lim – Placenta the forgotten chakra)

Wetenschappers hebben speciaal hiervoor nu zelfs een behandeltafel voor in ziekenhuizen ontwikkeld, om zwakke baby’s na de geboorte bij de moeder in bed te kunnen behandelen en de navelstreng (langer) intact te laten: de Concord Birth Flow. (https://concordneonatal.com) 

Scientific research shows that clamping the umbilical cord before a baby is breathing, causes a “shock” in the baby’s blood flow; a dangerous drop in heart rate and blood oxygen levels, increasing the risk of injury to its organs, especially the brains and intestines. 

Scientists developed a new way of thinking and working to give babies a “shock free birth”. This new approach, called physiological-based cord clamping, allows neonatal caregivers to provide lifesaving care with the umbilical cord intact for as long as needed. Close to mom, the baby gets maximum benefit from the blood from the placenta, up to the moment it is breathing on its own.

Hoe doe je dat, een lotusgeboorte?

Hoe doe je dat? Eigenlijk is het heel simpel. Je doet namelijk iets niet: De navelstreng afklemmen en doorknippen of branden. Je wacht ‘gewoon’ af, totdat de navelstreng loslaat bij de navel van je kindje. Dat gebeurt over het algemeen na 3 tot 10 dagen. Hoe lang het duurt is per kindje verschillend en kan onder andere te maken hebben met de start van je baby. Kinderen die het harder nodig hebben houden de placenta vanzelf langer vast. Wat je wel doet, is de placenta verzorgen, in ieder geval zolang als deze vastzit aan de baby. Dit doe je om te voorkomen dat de placenta gaat bederven.

Wat heb je nodig?

• een mandje, bak, schaal of zak
• ca. 4 katoenen doeken, bijvoorbeeld (oude) theedoeken
• een zak grijs zeezout (1 kg)
• een paar onderleggers (voor onderin je mandje de eerste dagen)
• optioneel: gedroogde kruiden en/of bloemen
• optioneel: een groot bord om tussendoor het zout opnieuw te drogen

Hoe verzorg je de placenta?

Na de geboorte kun je de placenta in een vergiet in een bak leggen zodat vocht weg kan lekken. Daarna kun je de placenta in een onderlegger wikkelen totdat je er aan toe bent om haar voor het eerst te verzorgen.

Je kunt binnen de eerste 12 uur na de geboorte de placenta met de hand voorzichtig wassen onder de kraan of in een bak met water, daarna droogdeppen en bestrooien en bedekken met grijs zeezout. Het zeezout neemt het vocht uit de placenta op, zodat deze mooi zal gaan indrogen. Het zout helpt ook om de placenta te conserveren en goed te houden, zoals bij pekelen. Je doet het alsvolgt: eerst strooi je ruim zout op een schone katoenen doek en daar leg je de gewassen en drooggedepte placenta bovenop, daarna strooi je ruim zout over de placenta heen en vouw je de doek dicht. Zo kun je de placenta in een mandje, schaal, bak of zak vlakbij de baby leggen.

Je kunt eventueel ook nog kruiden of bloemen toevoegen aan het zout, zoals rozemarijn, rozenknopjes, tijm, jasmijn, kamille of lavendel. De placenta heeft een soort aarde-achtige geur van zichzelf en kruiden kunnen helpen om die geur wat te verzachten. Maar let op: Als de geur van de placenta sterker wordt, is het tijd om het zout te verversen, want dat is dan verzadigd. De placenta hoort niet te stinken of een overheersende geur om zich heen te hebben! Onderin het mandje kun je de eerste dagen een onderlegger (zo’n vocht-absorberend matje uit je kraampakket) of opgevouwen katoenen doek leggen om extra vocht op te vangen.

Je ververst in het begin ongeveer elke 12 uur het zout en de kruiden op de placenta, en na een paar dagen kun je overgaan op elke 24 uur. Je kunt het zout verversen door het een beetje van de placenta af te wrijven en in een andere schone doek opnieuw de placenta met ruim vers zout te leggen. Je wast de placenta niet tussendoor, want je wilt juist het vocht eruit halen!

Door de placenta goed in de gaten te houden merk je telkens vanzelf wanneer het tijd is om het zout te verversen. Zodra er vocht in de doeken komt of je de placenta begint te ruiken is het zout verzadigd. Je kunt het gebruikte zout hergebruiken voor de placenta door het tussendoor te laten drogen op een (groot pizza)bord op een warme, droge plek (bijvoorbeeld in de vensterbank).

Nadat de navelstreng heeft losgelaten bij de baby kun je doorgaan met het drogen van de placenta door telkens, steeds met wat langere tussenpozen, het zout te blijven verversen. Op ten duur is de placenta volledig ingedroogd en kun je het zout eraf laten. Bij ons duurde dat telkens zo’n 2-3 maanden, het zout hebben we daarna nog een poosje laten zitten voor de zekerheid en na een aantal maanden tot een jaar er afgehaald. 

De placenta is zo eigenlijk eeuwig houdbaar. Je kunt hem in het mandje in doeken laten zitten en dit opbergen op een handige, liefst droge plek. Bij ons thuis staan ze bovenop de kast. De gedroogde placenta is naar eigen inzicht dan zelfs nog jaren bruikbaar om bijvoorbeeld tinctuur van te maken. Je kunt overigens ook de vliezen losmaken van de placenta en los laten drogen, dit doe je voordat je de placenta voor het eerst inzout. In diverse andere culturen worden vliezen en/of placenta altijd op deze traditionele manier gedroogd om zo goed te kunnen bewaren en later te kunnen inzetten als geneesmiddel. Je kunt de placenta na loslaten van de baby ook begraven of invriezen, hiervoor hoef je hem niet verder te laten indrogen.

Wil je vlak na de geboorte graag een placentasmoothie maken? Dat is zelfs mogelijk. Je kunt dan van de baarmoederkant een paar stukjes placenta afsnijden of knippen, in de eerste 4 uren na de geboorte en voordat je zout op de placenta hebt gedaan. Je hebt voor 1 smoothie ongeveer de hoeveelheid van 2 cm² nodig.

Hoe verzorg je je lotusbaby?

Je kunt je lotusbaby wassen of in bad doen als de navelstreng en placenta er nog aan zitten, maar het is net zo prima om daarmee te wachten tot de placenta los is. Doe je je kindje in bad, houdt dan het bakje met de placenta wel droog. Iemand kan het vasthouden of je kunt het ergens neerzetten op een zo veilig en handig mogelijke plek, vlak naast het bad. Dat de navelstreng nat wordt is niet erg.

Een luier aandoen bij je kindje zal ook gewoon lukken. Een luier zit doorgaans niet in de weg, net zoals bij een navelstompje van een wel afgenavelde navelstreng. Je kunt eventueel het bovenste randje van de luier een beetje omvouwen als dat nodig is.

Houd er met de eerste kleertjes vooral rekening mee dat de navelstreng er tussendoor kan. Kies bijvoorbeeld voor een overslag truitje en een warme omslagdoek.

De navelstreng gaat na ongeveer een dag echt indrogen en wordt dan steeds droger en daardoor stugger en harder. Dit indrogen gebeurd vanuit het midden van de navelstreng. Uiteindelijk is de navelstreng ook helemaal droog en ‘hard’ bij het naveltje. Je kunt de navelstreng dan niet meer zo goed naar alle kanten toe bewegen en je zult eventjes extra voorzichtig moeten zijn bij het aankleden en verplaatsen van je kindje. Doorgaans laat de navelstreng niet veel later los, als hij volledig droog is bij de navel.

Aan de kant van de placenta blijft de navelstreng het langst ‘nat’ en soepel. Nadat de navelstreng los is, kun je het stuk navelstreng op de placenta leggen en bij de placenta bewaren. 

Je baby optillen

De placenta ligt in een mandje, bak of zak, vlakbij de baby. Wil je je kindje verplaatsen, dan kun je je baby oppakken, op 1 arm leggen en daarna met je andere hand de placenta meetillen. Je kunt het mandje ook eerst op je kindje zetten en ze samen optillen. Het gewicht is niet te zwaar voor je baby, mits je voorzicht doet. Of je vraagt iemand die bij je is om je te helpen. Eén iemand tilt de baby, de ander de placenta. Je partner of een kraamverzorgende zijn als het goed is bij je in de buurt die eerste dagen.

Het lijkt in de eerste instantie misschien meer werk dan het is. In de praktijk lig je de eerste 7-10 dagen vooral heerlijk in je bed samen met je baby en hoeft er dus weinig verplaatst of getild te worden. Van de borst naar naast je in het bed en soms even bij je partner op de borst, misschien nog eens naar een wiegje aan je bed of terug naar jou. Die eerste dagen dat de navelstreng nog verbonden is zijn ook nog eens voorbij voor je het weet.

Een voordeel is dat je als ouders veel voorzichtiger met je verse baby omgaat in deze belangrijke en kwetsbare eerste dagen. Je brengt op een rustigere manier meer tijd met elkaar door en dit helpt weer een heleboel bij de binding en het opgang komen van de borstvoeding!

In culturen waar lotusgeboortes gebruikelijk(er) zijn wordt vaak gewacht met kraambezoek totdat de placenta los is. De eerste dagen zijn exclusieve uitrust- en bindingstijd voor de verse ouders en baby.

Wanneer kun je een lotusgeboorte doen?

In principe kun je bijna altijd een lotusgeboorte doen. Je doet in feite namelijk niets. Je houdt je baby vast en wacht met je baby dichtbij tot de placenta natuurlijk geboren wordt. En dan houd je de baby en placenta bij elkaar, totdat de navelstreng vanzelf loslaat.

Eenvoudig als je thuis bevalt (geef het wel duidelijk aan, zodat er niet uit gewoonte al wordt afgeklemd en geknipt!). Maar ook als je in het ziekenhuis bevalt kun je aangeven dat je de navelstreng intact wilt laten. Het is praktisch als je zelf een bakje meeneemt waar je de placenta in kunt leggen. Als je langer blijft zijn zout en doeken ook handig, maar als je vlug naar huis gaat kun je de placenta ook enkel in een onderlegger wikkelen en zo (in een bak) meenemen. Geef het van te voren aan bij je zorgverleners (verloskundige/vroedvrouw, gynaecoloog, kraamzorg) en laat je partner er ook goed op letten. Het is jouw baby en jouw keus, ook als je zorgverlener een andere mening heeft. Ga in overleg en leg uit wat voor jou belangrijk is.

Zelfs bij een keizersnede is het mogelijk om, uiteraard in overleg, een lotusgeboorte te doen. Het is wel verstandig om dit vooraf heel goed te bespreken. Geef aan waarom je het graag wilt en overleg hoe het ingevuld kan worden (de placenta kan in een operatiebakje worden gelegd en bij de baby worden gehouden). Overleg ook goed dat je niet wilt dat de navelstreng wordt afgeklemd. Het gebeurd namelijk wel eens dat er een klem wordt gezet die ze dan later weer los maken. Maar hierdoor wordt de bloedstroom gestopt en die komt later niet meer terug opgang, zo komt dat kostbare bloed alsnog niet terug bij de baby!

En zelfs in het geval van een tweeling kun je een lotusgeboorte doen. Wil je daar meer over weten, dan mag je altijd een berichtje sturen!