Wow! Zomaar naar binnen spieken in je buik waar een baby’tje groeit. Iets hartstikke futuristisch, en eigenlijk ook iets hartstikke nieuws als je het vergelijkt met het bestaan van de mensheid. Zo bijzonder, dat wil iedereen wel, toch?
Standaard krijg je tegenwoordig twee (medische) echo’s aangeboden als je zwanger bent. De termijnecho, rond de 10 weken en de 20-weken-echo.
Maar echo’s zijn niet verplicht! En hoewel veel vrouwen het leuk en interessant vinden om even naar binnen te gluren in hun buik, zijn er ook redenen om juist te kiezen voor geen of minder echo’s.
Waarom wel?
Wat zijn redenen om wel echo’s te laten maken?
Echt zwanger?
Als eerste kun je op een echo zien of er heus een zwangerschap aan de hand is. Ook kan de echoscopiste zien of alles er ‘normaal’ uitziet. En of het vruchtje ook echt in de baarmoeder zit.
Eén of twee
Ook kun je zien of er één of misschien wel twee hartjes kloppen in je buik. Maar, let op, het hartje gaat pas echt kloppen na een paar weken en zelfs dan is het nog ieniemienie klein. Als je dus te vroeg een echo laat maken, dan heb je kans dat er nog helemaal niets klopt…
Echter
Voor het eerst kun je al iets van je kindje zien! Sommigen menen dat het de zwangerschap voor je partner zo ook al wat ‘echter’ kan maken.
Termijn
Een echo is een hulpmiddel om de termijn van de zwangerschap te kunnen inschatten en daarop een uitgerekende datum te baseren. Dit kan bijvoorbeeld handig zijn als je niet precies het verloop van je cyclus weet.
Afwijkingen
Iets later in de zwangerschap kunnen met een echo bepaalde aandoeningen en afwijkingen worden gezien, waardoor er eventuele maatregelen getroffen kunnen worden.
Bijzonderheden
Als er bijzonderheden zijn in de zwangerschap, kan een echo ook mede helpen om te onderzoeken wat er dan aan de hand is en wat er aan gedaan kan worden of welke voorbereidingen kunnen worden getroffen.
Geslacht
Een echo kan het geslacht van je baby al voor de geboorte onthullen. Maar let op: er zijn ook genoeg gevallen bekend waarin het toch per ongeluk niet goed gezien is, zelfs na meerdere echo’s! Je weet het pas écht zeker bij de geboorte.
Groei, ligging, placenta en vruchtwater
Een echo kan een hulpmiddel zijn om de groei van je kindje in de gaten te houden.
Met een echo kun je de ligging van de baby controleren.
Maar ook de plek van de placenta. Al blijft je baarmoeder groeien en zal de placenta daardoor verschuiven. En de hoeveelheid vruchtwater kan worden ingeschat.
Medisch
De meeste redenen om een echo te laten maken zijn vaak medisch. Bijvoorbeeld om te zien of de zwangerschap intact is of om te zien of er afwijkingen zijn. Soms laat iemand ook een pret-echo maken om te zien wat het geslacht is of om andere persoonlijke redenen.
Geen echo?
Er zijn ook redenen om te kiezen voor geen echo’s.
Privé
Sommigen vinden het bijvoorbeeld niet nodig om in baby’s privéleven mee te kijken. Als het de bedoeling was geweest dat we mee konden kijken, dan was er van nature wel een luikje in je buik gegroeid.
Natuur
Al duizenden en duizenden jaren zijn vrouwen zwanger zonder dat er naar binnen kan worden gekeken en het allergrootste deel van de zwangerschappen verloopt ‘gewoon’ voorspoedig en zonder ernstige complicaties, óók zonder echo’s.
Met de hand
Je vroedvrouw of verloskundige is nog steeds opgeleid om met haar handen en ogen te kunnen meten hoe het met jou en je kindje gaat. Sommige verloskundigen hebben ook een echoscopie-diploma, maar die halen ze er los bij. Het is (nog) geen onderdeel van de verloskunde opleiding. Je vroedvrouw of verloskundige heeft dus in principe geen echo’s nodig om te bepalen of de zwangerschap voorspoedig loopt. En als er toch onzekerheden zijn, kun je op elk moment alsnog besluiten om toch een echo te laten maken als dat kan helpen! Maar het hoeft dus niet per se het uitgangspunt te zijn.
Uitgerekende datum
Er zijn ook steeds meer vrouwen die liever niet een hele vaste uitgerekende datum hebben, omdat je dan aan het eind van de zwangerschap voor keuzes en adviezen kunt komen te staan over ‘overtijd’ zijn. Ze willen er liever op vertrouwen dat hun kindje komt wanneer het daar zelf klaar voor is, of dat nou met 38 weken is of met 42+ weken. Bovendien is een termijnbepaling via een echo eveneens een inschatting en geen exacte wetenschap! Het kan dus ook zomaar dat er dan wordt vastgehouden aan een datum die voor jouw gevoel best een aantal dagen verschoven zou mogen worden.
Schijnzekerheid
Een echo geeft schijnzekerheid. Op het moment van de echo kan het hartje kloppen, maar dat zegt doorgaans weinig over het moment daarna, of daarna of daarna. Het leven is in die zin gewoon onzeker, een echo maakt het niet zekerder. Als je je onzeker voelt zal het waarschijnlijk meer helpen om dat bij de bron aan te pakken. Na de echo zul je je misschien even wat zekerder voelen, maar al vlug zal de onzekerheid wederom de kop op steken als je daar verder niets mee doet… Waar komt die onzekerheid vandaan?
Schijnonzekerheid
Op een echo kan overigens ook lang niet alles worden gezien. En wat er wordt gezien is ook lang niet altijd even duidelijk. Zo kan een echo schijnzekerheid geven, maar ook juist schijnonzekerheid!
Andere testen
Er zijn ook andere vormen van testen die informatie kunnen geven over het welzijn van je kindje in de buik. En bij verreweg het allergrootste deel van de zwangerschappen, is er ook na de geboorte tijd genoeg om in te grijpen als er toch iets aan de hand blijkt te zijn.
Spanning, stress en angst
Een echo is bedoelt om meer ‘zekerheid’ te geven, maar in de praktijk kan het juist ook zorgen voor angst, spanning en stress. Alleen al het wachten vooraf kan flinke zenuwen en spanning geven. Maar als er dan iets gezien wordt op de echo dat afwijkt, kunnen de spanningen en angsten zelfs nog veel hoger oplopen!
Ook deze gevoelens hebben invloed op je kindje. Jij maakt bijvoorbeeld allerlei stoffen aan die ook bij je kindje terecht komen. En in een groot aantal gevallen waarbij iets gezien wordt op de echo, blijkt er na verder onderzoek toch niets aan de hand te zijn… Al die spanningen waren dan voor niets! Vraag jezelf af of het je waard is om door zulke zenuwen en spanningen heen te gaan. De meeste mensen die kiezen voor geen echo’s ervaren minder of zelfs helemaal geen spanningen daarover! Maar de meeste mensen die kiezen voor wél een echo ervaren op een zeker moment zelfs hevige spanningen daarover.
Verbinding
Vrouwen die kiezen voor geen echo’s voelen zich meer verbonden met hun lichaam en vertrouwen meer op wat ze zelf voelen in plaats van wat een ander van buitenaf ziet. Door het laten maken van een echo word je makkelijk ‘buiten jezelf’ geplaatst. Je gaat dan af op een apparaat en op wat iemand anders, de echoscopist, je vertelt. In plaats van dat je steeds meer naar binnen keert en luistert en voelt wat van binnenuit komt, waar alles plaatsvindt.
Vertrouwen in en verbinding met je eigen lichaam is erg belangrijk bij de bevalling. Je kunt dan nog beter aanvoelen wat er nodig is om zo optimaal mogelijk te kunnen baren (jouw lichaam en baby doen dat, niet de hulpverlener!). Natuurlijk gezien keer je dan ook steeds verder naar binnen naar mate je zwangerschap vordert.
Geluidsgolven
Over de geluidsgolven waarmee echo’s worden gemaakt, is geen officiële informatie over eventuele lange termijn gevolgen bekend. De geluidsgolven die tegenwoordig gebruikt worden in de moderne apparatuur is vele malen geavanceerder en sterker dan die van 30 jaar geleden. Dus ook eventuele opmerkingen over dat er al zoveel jaar echo’s worden afgenomen en dat er dan al heus wel iets bekend zou moeten zijn, gaan niet zomaar op.
Experimenten
Bovendien worden dezelfde ultrasone geluidsgolven ook gebruikt in experimenten om ratten onvruchtbaar te maken en om diezelfde techniek in de toekomst toe te passen als anti-conceptie bij volwassen mannen! Oftewel om volwassen mannen (tijdelijk) onvruchtbaar te maken… Wat kan dat betekenen voor de invloed van de geluidsgolven op een fragiel en vooral nog ontwikkelende foetus?!
Gevoelig
Daarnaast er zijn ook best wat aanwijzingen dat kindjes in de buik wel degelijk last hebben van de geluidsgolven, ook al zijn ze niet per se hoorbaar. Zo worden kindjes vaak beweeglijker en duiken of zwemmen ze weg van de apparatuur.
En zelf kun je er ook best ‘last’ van hebben. Want ook al zijn de trillingen niet hoorbaar, ze kunnen zeker wel voelbaar zijn, ook voor jouw lichaam. Er zijn best wat vrouwen die buikpijn ervaren door het maken van een echo. En dan niet van de spanning, maar puur van de trillingen zelf.
Invloed
Elke vorm van (artificiële) (geluid)golven is van invloed op de materie om zich heen, dus zomaar beweren dat het geen invloed heeft is niet echt gegrond. Gelukkig mag iedereen zelf de afweging maken of je wel of geen echo wilt laten maken én mag je op elk moment toch anders besluiten als daar redenen voor zijn of je het gewoon zo voelt.
Van mening veranderen
Want als je er in de eerste instantie voor kiest om geen echo’s te laten maken, betekend dit niet dat je nooit meer van gedachte mag veranderen. Als je op een ander moment toch liever wél een echo wilt laten maken, om wat voor reden dan ook, dan kan dat altijd!
Onzekerheid
Een groot deel van de zwangeren geeft aan dat ze juist behoefte heeft aan meer dan de twee standaard echo’s. Ze voelen zich onzeker of het wel goed gaat met de baby, vooral in de tweede helft van de zwangerschap. Zwanger zijn is natuurlijk ook best spannend, er gebeuren allerlei nieuwe dingen binnen in je lichaam.
Een echo geeft je dan een moment van contact met binnen. Je kunt je kindje zien, het beweegt en het hartje klopt. Toch zijn meer echo’s niet per se een oplossing voor deze onzekerheid.
Er zijn ook meer verbindende manieren om contact te maken met je kindje en feeling te hebben met wat er van binnen gebeurt. Denk bijvoorbeeld eens aan haptonomie of een andere zwangerschapsbezigheid die je in je lichaam laat zakken en je tijd geeft om puur en alleen met je zwangerschap bezig te zijn.
Juist door jezelf meer te verbinden met je lichaam, voel je je dichter bij je baby en kun je beter contact maken. Gewoon helemaal zelf, zonder hulp van buitenaf!
Keuze
Gelukkig heb je vooralsnog helemaal zelf de keuze of je (in de eerste instantie) wel of geen echo wilt laten maken.
Het hoeft ook helemaal niet enkel zwart-wit te zijn. Je kunt ook besluiten om bepaalde echo’s juist niet af te nemen en andere wel. Of iets daar tussenin. Alles staat vrij.
Bespreek ook met je lief en je vroedvrouw wat er in je omgaat en waarom je een bepaalde keuze maakt, zodat ze met je mee kunnen denken en je kunnen begrijpen.
Er zijn een heleboel (kritische) vragen die je jezelf en anderen kunt stellen en waarover je kunt overleggen met de mensen om je heen. Onthoud in ieder geval goed: Jouw lichaam, jouw keuze!
Nadenken
Als je bijvoorbeeld wel kiest voor een echo, wat doe je dan met bepaalde uitslagen? Wil je alleen weten of er een afwijking is, zodat er voorbereidingen getroffen kunnen worden? Wil je pas nadenken over maatregelen áls er iets mis blijkt te zijn? Of wil je de zwangerschap laten afbreken als er iets heel erg mis blijkt te zijn?
Wat kan er op een echo gezien worden? En wat niet? Ervaar je onzekerheid? Waar komt dat door? Wat zou je kiezen op basis van vertrouwen? En wat op basis van angst? Heeft je omgeving een mening? En wat zegt jouw eigen gevoel?
Heeft je vroedvrouw of verloskundige ervaring met zwangerschappen zonder echo’s? Staat ze daar voor open? En waarom wel of niet?
Zijn er andere testen die je wilt laten doen? Hoeveel echo’s wil je laten maken? Hoeveel worden er standaard aangeboden? Waarom worden die aangeboden?
Als je kiest voor geen echo’s, wat zou eventueel een reden kunnen zijn om van mening te veranderen? Waarom kies je voor wel of geen echo? Ervaar je druk vanuit je omgeving? Etc.
Jouw lichaam, jouw keuze!
Je eigen gevoel
Ja, er zijn ongetwijfeld vrouwen die godsblij zijn dat ze een echo lieten maken omdat er iets ontdekt werd waar ze vooraf echt iets mee moesten en wilden doen.
En ja, er zijn ook vrouwen die juist enorm blij zijn omdat ze besloten om geen echo te laten maken en daardoor zo in verbinding waren met zichzelf en hun kindje dat ze bepaalde (levensreddende) keuzes konden maken vanuit hun intuïtie.
Er zijn ook mensen die vanuit hun eigen onzekerheid proberen om hun mening aan jou op te dringen. En mensen die juist zo’n rotsvast vertrouwen hebben in jou, dat ze weten dat jij kiest wat voor jou het beste is.
Wat je ook besluit, blijf vooral luisteren naar je eigen gevoel en durf ook zelf de verantwoordelijkheid te nemen. En weet dat je je mening op elk moment mag en kan herzien, beide kanten op.
Het kan heel makkelijk zijn om de verantwoordelijkheid uit handen te geven, maar misschien is het wel fijner als je voor jezelf weet dat je trouw bent gebleven aan jezelf en de uitslag niet anders had kunnen zijn dan hoe die uiteindelijk is. Met of zonder echo’s.
Meer lezen? Hier staat ook een artikel met veel achtergrond informatie.
