In onze westerse cultuur is het gebruikelijk om de placenta van de baby te scheiden door middel van het afklemmen en doorknippen van de navelstreng.
Maar er zijn ook andere methoden. Zo kun je er voor kiezen om de navelstreng en verbinding met de placenta intact te laten totdat de navelstreng vanzelf bij de navel loslaat, dit wordt een Lotus geboorte genoemd (hierover binnenkort meer!). En je kunt er ook voor kiezen om de navelstreng door te branden in plaats van afklemmen en knippen.
Afbeelding via: www.yemamamas.com
Placenta
Helemaal in het begin van de zwangerschap deelt het klompje bevruchte cellen zich in tweeën. De ene helft groeit uit tot het kindje en de andere helft tot placenta. De placenta is genetisch helemaal identiek aan je baby!
De placenta is ook het orgaan dat je baby 9 maanden lang leven zal geven in de buik. Je kindje zal zich letterlijk en figuurlijk nauw verbonden voelen met de placenta. Al helemaal na de geboorte, waarbij je kindje net de immense verandering van z’n bekende omgeving ín de buik, naar de grote onbekende wereld buiten de buik heeft doorgemaakt.
Het doorbranden van de navelstreng zorgt voor een bewuster, rustiger, zachter en kalmer scheidingsproces van baby en placenta.
Het baringsproces van de moeder is compleet nadat ook de placenta is geboren. Maar het geboorteproces van de baby is pas compleet nadat hij van de placenta gescheiden is. In de praktijk blijkt dat baby’s die een lotusgeboorte doormaken of waarbij de navelstreng en placenta langer verbonden mogen blijven, rustiger zijn en minder huilen. Mede doordat de overgang van in naar uit de buik rustiger, kalmer en zachter is verlopen én de baby nog volop de broodnodige (voedings)stoffen en andere uitwisseling met de placenta heeft gehad.
Scheiding
Wist je dat het in bijna alle culturen gebruikelijk is om de navelstreng pas te verbreken nádat de placenta geboren is?! Eigenlijk heel logisch, want bij de geboorte van de placenta worden er nog voedingsstoffen en bloed, die bij de baby horen, naar het lichaam van de baby gestuwd. En de baby kan deze in de eerste dagen na de geboorte echt heel erg goed gebruiken!
De geboorte is ook voor je baby heel hard werken geweest. En in de eerste dagen is het ook heel hard werken om de borstvoeding op gang te krijgen en zelf fysiologische processen te gaan regelen. Die extra voedingsstoffen zijn echt geen overbodige luxe. Ook kan je baby zich beter warm houden als er meer bloed door z’n lichaam stroomt.
Daarnaast is deze letterlijke verbinding tussen moeder en kind, zolang de placenta nog niet geboren is, in die eerste uren na de geboorte ook heel erg belangrijk. In die eerste uren vindt namelijk de inprenting plaats, begint het o zo belangrijke hechtingsproces en drinkt de baby voor het eerst bij z’n moeder. In deze eerste gouden uren horen moeder en baby heel dicht bij elkaar te zijn en blijven zonder interventie en onderbreking van buitenaf.
Geschiedenis
Het doorbranden van de navelstreng wordt van oudsher in China gedaan. In de oude Chinese cultuur gaat men er vanuit dat zich in de placenta levensenergie qi (spreek uit als chi) bevindt, door de warmte wordt deze energie naar de baby gestuwd die dat voor de rest van z’n leven meeneemt.
Baby’s met een slechte APGAR scores, een zwakke start of grauwe huidskleur worden zichtbaar levendiger en roze zodra de navelstreng wordt doorgebrand.
De warmte en het element vuur helpen bovendien ook mee om letterlijk kracht (vuur, pit) en warmte te geven aan zowel baby als moeder, wat weer helpt bij het goed op gang komen van de borstvoeding en het herstel van de bevalling.
Bij het doorbranden van de navelstreng is er geen infectiegevaar, er ontstaat geen open wond zoals bij doorknippen.
Voordelen
Het doorbranden van de navelstreng heeft verschillende voordelen ten opzichte van het doorknippen.
1
Als eerste is er geen infectiegevaar omdat er geen open wond wordt gecreëerd bij het stompje van de navelstreng en daarmee aan het lichaam van de baby. Er sterven per jaar wereldwijd wel tegen de 200.000 baby’s door een tetanus infectie via de navelstomp doordat er scharen of andere instrumenten zijn gebruikt die niet steriel genoeg waren of doordat er op een andere manier bacteriën in de navelstomp terecht zijn gekomen! Een afgeknipte navelstreng behoeft best wat verzorging en niet altijd en overal zijn de omstandigheden ernaar om daarvoor te zorgen. Bijvoorbeeld na een grote ramp, zoals bij de tsunami van 2004 of aardbeving in Haïti, zijn vele levens gered door navelstrengen door te branden in plaats van knippen. Maar ook bij ons in het westen komen infecties aan het navelstompje best wel eens voor, ook met behoorlijke complicaties, het is en blijft een open wond.
2
Het tweede voordeel is dat er langer wordt gewacht met het verbreken van de verbinding tussen baby en placenta waardoor het bloed van de baby langer de kans krijgt om in het lichaam (terug) te vloeien. Dit heeft verschillende gezondheidsvoordelen voor de baby. Ten tijden van de geboorte bevindt zich namelijk zo’n 30% tot wel 40% van het bloed van de baby in de placenta, dit bloed behoort tot de baby en bevat veel zuurstof, voedingsstoffen, stamcellen en ijzer. Ook helpt dit extra bloed bij fysiologische processen en de warmtehuishouding van je kindje. En ook op langere termijn is de kans op bloedarmoede bij je kind vele malen kleiner als er langer is gewacht met het verbreken van de navelstreng. Verbreek je de verbinding echter snel (binnen één tot enkele minuten), dan start je baby met bloedarmoede en minder zuurstof. Vooral voor zwakkere kindjes kan dit zelfs fataal zijn.
Het doorbranden van de navelstreng helpt om met meer bezieling los te komen, voor zowel baby als moeder.
3
Ten derde is het doorbranden van de navelstreng een zachter, rustiger en daardoor bewuster proces. Het doorknippen van de navelstreng gaat zeer abrupt en kan traumatisch zijn voor baby en moeder. Doorbranden is, doordat het wat langer duurt, een veel bewuster proces en helpt om zo met meer bezieling los te komen, voor zowel baby als moeder is dat fijn.
4
Als vierde kun je het doorbranden doen met meerdere mensen tegelijk. Zowel vader als moeder kunnen zo bij het proces betrokken zijn. En zelfs oma, een doula, vroedvrouw of anderen die nauw betrokken zijn, kunnen helpen waardoor het ook echt een gezamenlijk proces is en je de geboorte met elkaar kunt afronden.
Afbeelding: Monet Nicole
Hoe doe je dat dan?
De volgende instructie komt uit het boek Placenta, the Forgotten Chakra van Robin Lim.
Wat heb je nodig:
- Twee of meer lange kaarsen (voor ieder die wil helpen eentje)
- Lucifers of een aansteker
- Een stuk karton als hitteschild tussen de baby en de kaarsen
- Een kom of bak om het kaarsvet op te vangen
Wat heb je niet nodig:
- Alcohol of andere producten om te steriliseren
- Iets om de navelstreng af te klemmen
Instructies
Tenzij er een absolute (medische) noodzaak is, is het het best om tenminste 3 uur te wachten met het doorbranden van de navelstreng na de geboorte van de baby. Langer mag ook, bijvoorbeeld pas de volgende dag, je hoeft geen haast te hebben!
Wikkel de baby in een doek en leg de baby en placenta tegenover elkaar. Je mag de baby op het bed leggen, maar natuurlijk ook lekker vasthouden!
Door een sleufje in een stuk karton te maken, kun je het karton om de navelstreng schuiven en vlakbij de baby houden als een soort hitteschildje. Gebruik je een bakje met sleufjes om de navelstreng en kaarsen in te houden, dan heb je niet per se zo’n hitteschildje nodig, al kan het handig zijn op het eind om de doorbroken navelstreng nog even te laten afkoelen.
Steek twee of meer kaarsen aan en zoek een mooi punt uit waar je de navelstreng wilt doorbranden. Zo’n 10-12 cm van de baby’s buik af is een mooie richtlijn.
Houd de navelstreng zachtjes vast, trek er niet te hard aan.
Houd de kaarsen tegenover elkaar met de navesltreng in de vlam, houd een bakje eronder om het kaarsvet op te vangen. Je kunt ook een bakje gebruiken met sleufjes waar de navelstreng en kaarsen precies in passen, zoals op bovenstaande afbeelding.
Let op: Als je begint met het doorbranden, dan kun je een soort *plop* of zelfs explosie-achtig geluid horen! Het kan zelfs dat de kaars ervan uit gaat. Dit is niet raar, eng of gek, maar heel normaal. Het is een natuurlijk fenomeen dat ontstaat door gasvorming en betekent dat alles goed gaat. 😉 Je kunt de kaarsen gewoon opnieuw aansteken en verder gaan, niets aan de hand.
Je kunt tijdens het doorbranden de navelstreng eventueel een beetje ronddraaien zodat je de navelstreng aan alle kanten verwarmd.
Tijdens het branden kun je muziek luisteren, zelf zingen of een gebed, gedicht of mooie tekst uitspreken. Veel mensen vinden het fijn om er een soort ritueel van te maken.
Voel tussendoor af en toe aan het stukje navelstreng aan de kant van je baby’s buik om er zeker van de zijn dat dat niet te heet wordt.
Het duurt in totaal ca. 10-15 minuten om de navelstreng helemaal door te branden. Het ruikt een beetje naar kampvuur of barbecue. Zorg voor wat ventilatie in de ruimte, maar houd het wel lekker warm voor baby en moeder.
Zodra de navelstreng doorbroken is, laat dan het stukje streng bij de baby nog even door het sleufje in het karton hangen om af te koelen. Het blijft enkele minuten warm en zal daarna afgekoeld genoeg zijn om tegen je baby aan te komen.
Het navelstompje behoeft geen verdere verzorging. Er is geen wond, de navelstreng is afgedicht. Na enkele dagen laat het stompje bij de navel vanzelf los bij de baby, net zoals een afgeknipt stompje of een ingedroogde intacte navelstreng bij de Lotus geboorte. In de praktijk lijkt het erop dat een doorgebrande navelstreng zelfs eerder uitdroogt en afvalt dan een doorgeknipt stompje.
In opkomst
Het doorbranden van de navelstreng is in het westen ook steeds meer in opkomst. Er zitten eigenlijk geen nadelen aan het doorbranden, behalve dan dat het niet met heel veel haast kan gebeuren.
Beval je in het ziekenhuis en wil je graag doorbranden? Overleg of dat in het ziekenhuis zelf kan en mag. Staan ze er niet voor open, vang de placenta dan op in een bak, laat de navelstreng in tact en doe het doorbranden rustig zelf zodra jullie thuis zijn gekomen met de baby.
In onze cultuur staan zorgverleners soms nog (erg) wantrouwend tegenover langer wachten met afnavelen. Over de mythes en fabels van het laten uitkloppen van de navelstreng in een volgend blog meer informatie.
Bron: Robin Lim, Placenta, the Forgotten Chakra
Lees ook: Umbilical Cord Burning (met prachtige foto’s!)
